Ontstaan en geschiedenis van de petanque.

Ongeveer 1000 jaar voor Christus,werd Jeu de Boule reeds beoefend door de Spartaanse krijgslieden. De Grieken beoefenden het als krachtspel en in een later stadium speelden de Romeinen het Boule-spel als behendigheidsspel. Zij brachten het naar Europa (meer specifiek naar Zuid-Frankrijk). Jeu de Boules is de Franse verzamelnaam voor balspelen die in Italie "Boccia" heten,in Engeland "Bowls" en in Duitsland "Boule spiel". Na een opleving van het spel in de middeleeuwen verloor het spel zijn aantrekkingskracht en werd hoofdzakelijk nog gespeeld in de Provence. Keizer Karel V sprak halverwege de 16e eeuw de banvloek uit over het spel, dat naar zijn mening te veel de aandacht en energie van zijn onderdanen afleide.Het is hem niet gelukt, want het vredelievende Jeu de Boules bleef bestaan.De meest bekende en beoefende vorm van Jeu de Boules is pétanque.

Verschillende boulesspelen ontlenen hun naam aan de plaats of streek waar ze worden gespeeld.

Zo zijn er:

la boule Lyonnaise (streek van Lyon)

la boule Parisienne (rond Parijs)

la boule des Flandres (in het noorden van Frankrijk)

la Provençal (in de Provence)

Hoe komt men dan aan de naam "pétanque"?

Het woord pétanque ontleent zijn naam aan "pieds-tanqués" (= voeten aan de grond).

In het Provencaals spreekt men van péd-tanco.

In het begin van de twintigste eeuw waren er in La Ciotat (een vissersdorpje in het zuiden van Frankrijk) een aantal spelers een partijtje Provençal aan het spelen. Een wat oudere speler,Jules Le Noir, keek vanaf zijn stoel toe hoe er werd gespeeld. Doordat hij reuma had, was hij niet meer in staat de drie passen te nemen zoals dat hoorde bij la provençal. Zijn vriend Ernest Pitiot stelde toen voor een partijdje te spelen waarbij de spelregels éénvoudiger waren. Dit spel waarbij men met de voeten in een werpcirkel staat werd later door veel spelers overgenomen. Velen beweren dat hier het pétanque is ontstaan. Op de boulodrome van 'La boule Etoilée' staat een bord dat ons erop wijst dat hier het pétanque ontstaan is.

In de jaren 50 was men het erover eens dat er een overkoepelend orgaan moest komen dat wedstrijden en reglementen op internationaal niveau controleerde. In 1957 werd in Spa (B) tijdens een internationaal tornooi dat georganiseerd werd door de Belgische Pétanque Federatie,de basis gelegd voor de internationale pétanque federatie.

De Fédération International de Pétanque et Jeu Provençal (F.I.P.J.P) werd opgericht door Franfrijk,Belgie,Tunesie,Spanje, Marokko, Monaco en Zwitserland in 1958. 

But.

Dit woord werd voor het eerst gebruikt in 1245 en is afkomstig van het scandinavische woord "butr", wat betekent "klein stuk van boomstronk".De diameter van een but is minimum 25mm en maximum 35mm en is gemaakt van hout.

Andere benamingen zijn: cochon,cochonnet, petit, pitchoune, lé, gamin, gari, biberon, bouchon, lucre, juge,ministre,gendarme.

Fanny.

Fanny kussen is geen beloning (al hangt het wel af van welke Fanny natuurlijk). Het was een "straf" voor de ploeg die verloor zonder ook maar één punt te scoren.

De traditie vind zijn oorsprong in de Savoie. De eerste Fanny was een serveerster in Café de Gand-Lemps juist na de eerste wereldoorlog. Volgens de legende was ze zo goed van hart dat ze de verliezers van de wedstrijd pétanque die geen enkel punt scoorden een kus liet geven op haar wang.

Dit ging zo verder tot de burgemeester van haar dorp een wedstrijd verloor zonder te scoren en zijn "prijs" kwam innen. Niemand weet of Fanny iets had tegen de burgemeester of hem enkel wou kleineren, maar ze stapte op een stoel,deed haar rok omhoog en liet haar Fanny zien. De burgemeester liet zich niet van zijn stuk brengen en kuste haar luid op haar beide wangen. Dit was het begin van onze reeds welbekende traditie.

Petanque benamingen.

Boule                                      Metalen bal

But of Cochonet                   Kleine balletje

Cirkel                                      Plaats van waaruit men werpt,met een doorsnede  

                                               van minimaal 35 en maximaal 50 cm.

Méne                                      Werpronde (vanaf inworp but tot als alle ballen

                                               gegooid zijn.

Pointeur                                Een speler die de ballen "plaatst".

Milieu                                     De "middelste" speler, ofwel iemand die zowel

                                               kan tireren als pointeren.

Tireur                                     Een speler die de ballen weg schiet.

Pointeren (bijleggen)

Tirer (trekken)                        Wegschieten van de bal.

Téte à téte                             spel: één tegen één (3 ballen per speler) 

Doublette                                spel: twee tegen twee (3 ballen per speler)

Triplette                                 spel: drie tegen drie (2 ballen per speler)   

Mélée                                     3 wedstrijden waarbij de partners door loting

                                                worden bepaald.

Biberon                                   Een situatie waarbij een boule tegen het but 

                                                 komt te liggen.

Carreau                                   Wanneer men een boule wegschiet en de eigen

                                                bal in de weggeschoten boule zijn plaats blijft

                                                liggen.

Casquette                               De tireur raakt de boule die hij moet wegschieten

                                                 doch deze blijft liggen.

Demie-portée                          Halfhoge plaatsbal.

Donnée                                   Dit is de plaats welke uitgezocht is om de boule

                                                daar te laten neerkomen, waarvan men denkt dat

                                                de boule vanaf die plek het dichtst bij de but

                                                 zal komen.

Raclette (slijpen)                   De boule wordt rollende over de grond geschoten

Fanny                                       Verliezen met 13 - 0           

Het verloop van een wedstrijd.

Voor elke wedstrijd wordt er getost. Degene die de toss wint trekt een cirkel met een diameter tussen de 35 en 50cm. en gooit het but op een afstand tussen de 6 en 10 meter.

Het team dat het but werpt,werpt ook de eerste boule en probeert deze zo dicht mogelijk bij het but te plaatsen. Daarbij moet er op gelet worden dat de voeten in de cirkel staan en zij niet van hun plaats mogen komen voordat de geworpen boule de grond heeft geraakt.

De tegenstander mag dan gaan proberen dichter bij het but te komen door de liggende bal te verplaatsen (schieten) of een bal dichterbij te plaatsen of het but te verplaatsen.

Het team dat het dichtste bij het but ligt, speelt pas weer als de tegenstander beter ligt of geen boules meer heeft. In het laatste geval mag dat team proberen meer punten te scoren door boules dichterbij te brengen dan de beste van de tegenstander.

Bij triplette en doublette kunnen er maximaal 6 punten verdiend worden per werpronde en bij téte a téte maximaal 3 punten. Na de speelronde worden de punten geteld en begint het team dat de punten heeft gehaald aan de nieuwe ronde. De winnaar is het team dat als eerste 13 punten heeft gehaald.

Veel speel plezier.